Безд? медицина хезм?тл?ре бушлай дибез... ??рх?лд?, хастахан?д? д?валанып чыгу, сырхаухан?г? барып табибка к?рен? беренче карашка бушлай кебек тоела. Гад?тт? авырып китк?ч, без ?зебез терк?лг?н ш???р ??м район сырхаухан?л?рен? юл тотабыз. ?лб?тт?, анда и? элек полис ??м паспорт к?рс?т?не тал?п ит?л?р. Алардан башка сине беркем д? ты?лап тормаячак. Ч?нки ??р кешег? полис аша д??л?т акча б?леп бир?, д?валау оешмалары нигезд? шулар хисабына яши. Со?гы вакытта хастахан?д? д?валанып чыкканнан со? кайбер пациентлар кулына д?валау ис?п-хисабы язылган к?газь биреп чыгара башладылар. Газета укучыбыз Галия Мурзина хастахан?д?н чыгар алдыннан, шундый к?газь бир?л?рен сорый. Укол ясау, д?валау процессы, препаратлар б?ясе – барысы да язылган була анда. Берм?лг? аптырап кала ул. ?мма а?а бу акчаны ?з кес?сенн?н т?л?рг? туры килми. Боларны? м??б?ри иминиятл?штер? (страховой) фонды аша эшл?нг?нен а?латалар. Чынлыкта ис? барлык хастахан?л?рд? д? авыруларны? кулларына мондый хисап к?газе бирелми ик?н.
Сорауны т?рле хастахан?л?рд? ?йр?ндем. Танышыбыз Румия апа ?ле ген? Саранск ш???рене? бер хастахан?сенд? д?валанып чыкты. А?а андый каг?зь тапшырмаганнар.  Тагы Саранск ш???рене? 3нче номерлы хастахан?сенд? ис? мондый эшне? авыруны? тел?ге буенча эшл?нг?нен ?йт?л?р. Республиканы? клиника перинаталь ?з?гене? кабул ит? б?легенд? ??р авыруга мондый белешм?лек тапшыруларын х?б?р иттел?р. “?г?р д? авыру кеше д?валанганнан со? к?рс?телг?н хезм?т турында м?гъл?мат сорый ик?н, аны хастахан? бирерг? тиеш. ?мма мо?арчы ??рбер авыруга м??б?ри бирелми.
Б?тенесе бушлай д?валанып чыктым дип уйлый. Чынлыкта берн?рс? д? бушка т?гел. Д??л?т барлык чыгымнарны саный. Бу м??б?ри иминиятл?штер? фонды аша алып барыла”, – диде Татьяна Алексеевна Майорова, клиника-эксперт эшл?ре буенча директор урынбасары, Мордовияне? атказанган табибы.
Д??л?т программасы нигезенд? ел саен бер кешег? тотылырга тиешле акча к?л?ме х?к?м?т тарафыннан билгел?н?. ?леге сумма 11 ме? сумнан артып кит?.
Моннан со? ??ркем ?зен д?валаган ?чен к?пме акча тотылганын белеп торачак. 2015 елны? 1 гыйнварыннан Россияне? 89 т?б?генд? д? д?валау оешмаларында тотылган чыгымнар к?л?ме авыруларны? кулларына тапшырылачак. Мо?арчы ул пилот-проект буларак 46 т?б?кт?, шул ис?пт?н Мордовияд?ге кайбер оешмаларда эшл?г?н. Белгечл?р бу эшч?нлек д??л?тне? медицина ярд?ме к?рс?тк?нд? тотылган чыгымнарын объектив к?заллар ?чен кир?к дип саный. Табиблар кайбер пациентларны ?з хокукларыннан артыгы бел?н файдалануларын да яшерми. М?с?л?н, хастахан?л?рг? кат-кат м?р???гать итеп, д?валанучылар к?п ик?н. Операция алдыннан анализлар ?ыеп та, ?зл?ре кичектереп торучылар бу эшл?рне? д?валау оешмасына кыймм?тк? т?ш?ч?ген уйлап та карамый. Ч?нки операция алдыннан кабат анализлар ?ыярга кир?к булачак.
...Кемне?дер кулында ертылып бетк?н иминият полисларын к?реп була; бу документны тел?с? кая й?рт?без. Элек алар пластик карталар т?сле иде. Куллану ?чен бик т? ?йб?т. Кулыбыздагы полиска кагылышлы к?п кен? м?гъл?матны белеп т? бетермибез. Д?ресен ген? ?йтк?нд?, ?зебезне? хокукларыбызны да яклый алмыйбыз. М?с?л?н, Саранск ш???ре икенче номерлы стомотология поликлиникасында теш суырту иминият полисы буенча ?ст?м? акча т?л?минч? ген? суыралар. ? д?валыйм дис??, иминият полисы акчасы ??м ?зен д? билгеле сумма кертеп д?валыйсы?. М?с?л?н, бер тамырлы тешне, д?валау авырлыгына карап, якынча 1.100 сумга, ? ?ч тамырлысын 1.600 сумга д?валадым.
Сырхаухан?д? айлар буе табибка эл?г? алмаучылар бар. Эндокринолог, онколог, невропатологка язылыр ?чен к?п тапкыр й?рерг? туры кил?. Авыру м?р???гать итк?нн?н со? табиб-белгечт?н консультация алу, лаборатор тикшер? ?т?не к?т? вакыты 10 к?нн?н д? артмаска тиеш. Б?ген медицинабыз модернизациял?н?, яхшы якка ?зг?решл?рне к?т?без. ?мма Илебез ?ит?кчел?ре авырмаска ки??ш ит?л?р.
Н. Х?лил