Россияне? Д??л?т думасында я?а туган балалар исемн?ренд? саннар, тыныш билгел?ре булуны ??м балага экзотик исем кушуны тыйган канун ?зерл?н?. Канунны ?зерл??че адвокатларны? берсе Виктория Пашкова  «Российская газета»на аны? м?гън?сен а?латты.«ЗАГСны? балага тел?г?н исемне бир?не тыю хокукы юк. Исемне? я?гырашы, м?гън?се ямьсез булса да. Ата-ана баланы? ??мгыятьт? кеше арасында яш?яч?ген онытмаска тиеш. Ниндидер кагыйд?л?р булырга тиеш», диг?н адвокат. ?леге м?сь?л? ЗАГС идар?сене? 2002 елда М?ск??д? туган бер баланы  терк??д?н баш тартуыннан со? чыкты. Р?ссамнар Ворониннар гаил?сенд? туган малайга БОЧ рВФ 260602 (2002 елны? 26 июненд? туган «Биологический объект человека рода Ворониных - Фроловых») исеме кушыласы булган. Б?генге к?нд? малай М?ск?? м?кт?пл?рене? берсенд? алтынчы сыйныфта укый. ?ле 2009 елда да аны? Русия паспорты ??м Русия ватандашлыгы булмаган. Туу турында таныклыкны ??м чит ил паспортын а?а «Д?нья ватандашлары х?к?м?те» исемле оешма бирг?н.
ЗАГС хезм?тк?рл?ре баланы терк??д?н баш тартуны аны? хокукларын яклау бел?н а?латты. Ата-ана Страсбург м?хк?м?сен? м?р???гать итк?н, ?мма аларны? бу эшен анда караудан баш тартканнар, дип х?б?р ител?.
Чынлап та, б?ген д?ньяда нинди ген? исем бел?н балаларын атамыйлар!Исе? кит?р...
Р?с?л Гамзатов болай диг?н: “Кыз бала исеме йолдыз балкышына охшасын, назлы г?лч?ч?кт?й н?фис булсын. Ир-ат исеме кылычлар чы?лавын х?терл?тсен, аны? м?гън?сенд? гакыл г??д?л?нсен». Бу с?зл?р бик д?рес ?йтелг?н. Татар халкыны? милли ?зенч?леген билгел?г?н, аны? б?тен уй-кичерешл?рен ачып салган кеше исемн?рене? саны б?генге к?нд? егерме ме?н?н артып кит?. Халкыбызны? исемн?ренд? аны? м?д?нияте, д?ньяга карашы, гореф-гад?тл?ре, традициял?ре, туган телен? м?х?бб?те чагыла.
Бала озын гомерле булсын диг?н тел?к бел?н, Торсын, Яш?р, ?лм?с, Гом?р диг?н исемн?р кушканнар. Баланы? т?ненд? ми? табылса, «б?хетле язмышка ия бала» диг?н ышануга нигезл?неп, исемг? «ми?ле» с?зен ?ст?г?нн?р. ?г?р бала т?нл? туса, Т?нтуар, Айтуар, Айтуган дип, к?ндез яис? та?да туса, Та?сылу, К?нтуган дип атаганнар. Борынгы заманнарда ук исем язмышка т?эсир ит? дип уйлаганнар. ?г?р гаил?д? балалар бер-бер артлы ?леп торсалар, бала туганда к?зг? чалынган беренче предмет исемен бир? йоласы яш?г?н. Балта, Кылыч, Алтын кебек исемн?р шушы йолага б?йле барлыкка килг?н. Халкыбыз ислам динен кабул итк?ч, татар исемиятен? Афзал (и? лаеклы, д?р???ле, и? яхшы), ??мил (матур, чиб?р, г?з?л, м?рх?м?тле), Данияр (белемле, гыйлемне яратучы), Зариф (матур, к?яз, чиб?р, з?выклы), Зинн?т (биз?к, матур, г?з?ллек кебек гар?п-фарсы чыгышлы исемн?р кер? башлый.  Октябрь революциясенн?н со?, исем системасында рус теленн?н ??м рус теле аша керг?н к?нбатыш исемн?ре кулланыла башлый. М?с?л?н, 1930 нчы елларда Рафил, Марат, Фред, Ирек, Азат, Дамир, Рев, Вил, Эдвард, Альфред, Алмас, Илдус, Арслан, Ким, Марс, Карл, Марсил, Тимер, Лирон, Илгиз, Нил, Роберт, Сталь, Ялкын кебек исемн?рне заманча дип табыла. ?д??м – Алексей, За?ир – Захар булып китк?н очраклар шактый очрый.  90 нчы елларда Артур, Руслан, Тимур, Адель, Булат, Марат, Алмаз, Рамил, Айдар, Ренат кебек исемн?р еш кулланыла. Тимерхан, Юлдаш, Гадел, Ибра?им, С?л?йман, Динислам, Рамазан, Шамил, З?лф?т кебек традицион исемн?рне сайлап алучылар саны да шактый к?рен?.
? б?ген исем системабыз ни х?лд? ик?н? Статистик анализ ясау, еш кулланылучы 6 кыз ??м малай исемен билгел?нг?н. 2009–2010 елларда ?мир, Тимур, К?рим, Эмиль, Камил, Даниэль ??м Азалия, Самира, М?лик?, Камил?, Камилла, Милана кебек исемн?р и? популяр исемн?р булган. Бигр?к т? кыз балалар арасында исемиятебезне? Арина, Софья, Регина, Ильвина, Эльвина, Эльза, Эллина, Аида, Милена, Ралина, Диана, Лина, Илона, Ассоль, Жасмин, Майа, Сабина, Сабрина кебек исемн?р бел?н чуарлануын к?р?без. Сабина исемен? ген? к?з салыйк. Латин теленн?н алынган легендар Рим башлыгы Сабинуска аталып ясалган н?сел исемен сабыйга кушып, татар халкы кемне м??гел?штерерг? ?ыена?! Магдалина, Каролина кебек К?нбатыштан алынган исемн?рне? кыскартылма варианты – Лина – исем кушучыны кыскалыгы, йомшак авазларны? колакка ятышлы булуы бел?н кызыктыра мик?н?!  Бу урында риторик сораулар бик к?п.
Бабаларыбыз балаларына матур я?гы-рашлы, м?гън?ле исемн?р бирерг? тырышканнар, шул р?вешле ул-кызларына озын гомер, б?хет тел?г?нн?р. Шу?а исемн?ребез турында уйланырлык уйлар, с?йл?ш?се с?зл?р к?п ?ле.

Н.Х?лил