Кайнар вакытлар ?тте. Россия тарафлы к?чл?р Украинаны? я?а хакимиятен? буйсынмаска, Крымны? ??м Севастополь ш???рене? б?йсез-леге турында референдум игълан итеп, М?ск??д?н ярд?м сорарга чакыргач, 2014 елны? 16 февраленд? парламент бинасы янына дист? ме?-н?рч? халык ?ыелды. Кырымны кушу Путинны? идеясе т?гел, ? халык тел?ге иде. Крымда 800 ме?г? якын украин яши, алар да референдум яклы булды. 16 мартта ?тк?н референдумда 95% крымлылар, Украина составыннан чыгып, Россияг? кушылу ?чен тавыш бирдел?р. ? 18 мартта Крым ??м Севастополь ш???рене? Россияг? кабул ит? турында килеш?г? кул куелды. Росссияне? т?рле почмакларында Крым бел?н Севастопольне? Россия составына кер?е буенча ?тк?релг?н референдумны хуплап кабул итте ??м шу?а т?рле чаралар – митинг-концертлар, ?ыеннар ?тте.
2014 елны «Крым язы» Саранск башкалабызны? Советлар м?йданында Крым ярымутравы халкыны? радикаллар ??м неонацистлар яулаган Украинада т?гел, ? к?пмилл?тле Россия бел?н берг? яш?рг?, ?с?рг? тел?? х?рм?тен?  “Без ??рвакыт берг?!” диг?н ?ыенында ки? ??мгыятьчелек катнашты. Крымны? Россия составына кер? у?аеннан ?тк?релг?н митинг-концертта респуб-ликабыз татарлары исеменн?н Кабир Абдулла улы Альмяшев, Мордовия татарларыны? «Якташлар» диг?н милли-м?д?ни ??мгыяви автономия ?ит?кчесе урынбасары чыгыш ясады. Ул: «Татары Мордовии искренне поддерживают крымчан – своих исторических соотечественников, решивших жить в составе России. Тем более, для татарского народа особенно важно то, что в Крыму, на своей родной земле, проживает более 250 тысяч татар. Наши языки близки, у нас одна религия. Нас объединяет культурное и историческое родство. Потому для нас особо отрадно, что в нормализации межнациональной жизни в Крыму, в сохранении там мира и согласия активное участие принимают Президент и парламент Татарстана, а также исполком Всемирного конгресса татар.
Нет сомнения в том, что в составе Российской Федерации, где татары являются вторым по численности народом, в составе многонационального российского народа крымские татары получат все необходимые условия для сохранения и развития своего языка и культуры, будут иметь свою национально-культурную автономию. Об этом открыто заявили и Президент России Владимир Владимирович Путин, и руководители обеих палат Федерального Собрания РФ. В нашей стране татары имеют все гарантированные государством условия для национально-культурного развития. Эти условия будут иметь и крымские татары. Мы всегда вместе!»
«Крым язына бер ел» тулгач, 2015 елны? 18 мартында, Саранскны? Советлар м?йданында “Без ??рвакыт берг?!” диг?н митинг-концертта 15 ме? кеше катнашты. Быел башкалабызда Кырым ярымутравы ??м Севастопольне? Россия бел?н я?ача берл?ш?ене? икенче язына багышланган концерт-митинг шулай ук 18 мартта ?т?ч?к.
Крым ??м а?а б?йле ??р вакыйга, ??р я?алык Россияне? д?, д?ньялыкны? да игътибар ?з?генн?н китми. ? ярымутрау Россия составында иде ??м булыр дип уйлыйбыз. Россия, ?з чиратында моны? ?чен тырыша, ??ръяклап ярд?м ит?, к?пер сала. Крымлыларга Россияд?н ярд?м т?рле яклап барды, шул ис?пт?н Мордовияд?н д?. Бер ген? мисалны иск? алыйк: республикабыз халкына, ике к?н эченд? 16,5 миллион сум акча ?ыеп 23 компьютер классы, балаларга 3 уен комплексы ??м бер м?йданчыгы б?л?к итк?н ?чен, крымлылар зур р?хм?тл?рен белдерг?н идел?р. Крымда барысы да ?айланыр, ?ырлап к?т?ренке к??ел бел?н яш?рбез диг?н ышаныч та бар. Крымны? да яхшы яклары к?п. ?зен? ?ит?рлек газы да, нефте д? бар. Анда шифалы ч?й бар. Атаклы ял йортлары бел?н дан тота. Ел саен ме?г? якын бала (?тк?н ел - 800) ??м ярты ме?г? кад?р олылар ял ит?. ??м студентларыбыз (?тк?н ел - 28) ял ит?че балалар вожатыйлары булып хезм?т ит?л?р. «Россия Студентлар Отряды»ны? Мордовия б?леге командиры Виктория Витальевна Пирнак 2015 елны Мордовия вузларыннан ??м сузларыннан 2500д?н артык студент 6 юн?леш буенча – т?зелеш, педагогик, авыл ху?алыгы, пассажир поездларында проводниклар, сервис буенча отрядларда эшл?де, дип брифингта х?б?р итк?н иде. ??йге балалар ял лагеренда 1800 студент Мордовияд? ??м Крымда, Пенза, Ульян, М?ск?? ?лк?л?ренд?, Краснодарда, Болгарияд? эшл?дел?р. Нич?нче ел берр?тт?н безне? вожатыйлар МДЦ «Артек» ??м ВДЦ «Орленок»та хезм?т иттел?р ??м алда ит?ч?кл?р.
Крым Россия Федерациясене? бер ?лешен? ?верелг?ч т? хакимият, и?-тимагый оешма в?килл?ре, бизнес ??мгыятьл?ре, м?д?ният ??м ф?н ?з?к-л?ре к?т?ренке рух бел?н, чын к??елд?н ярд?м к?рс?терг? тел?п, ярымутрауга агылды, ч?нки крымтатарларга федераль ?з?к бел?н м?н?с?б?тл?р урнаштыру, республиканы? икътисадын, ф?нен, м?д?ниятен Россия т?б?кл?ре бел?н берл?штер? т??риб?се кир?к булырга м?мкин иде ич. Б?генге Россия шартларында д??л?т т?зелеше ??м милли-м?д?ни ?сеш, коммуникация системасын ?айлаштыру кебек катлаулы м?сь?л?л?рне х?л итк?нд? д? бу т??риб? б?х?ссез. Билгеле, Идел буе ??м Крым татарлары ?зара тарихи, м?д?ни б?йл?нешт? тора. Телебез д? уртак. Тарихи белешм?г? ген? к?з салыйк. XIV-XV гасырларда без бер д??л?тт? – Жучи олысында яш?г?нбез ??м анда т?п халык булып торганбыз. Крымда, ?стерханда, Казанда ??м Урта Иделд?, К?нбатыш Себерд?, Уралда телл?ре, м?д?ниятл?ре, язмышлары охшаш халыклар гомер кичерг?н. 1521-1524 елларда Казан та?ын киг?н С?хиб Г?р?й ханны? 1532-1551 елларда Кырым т?хетенд? утыруы ??м ?леменн?н со? Бакчасарайда к?мел?е ??ркемг? м?гъл?м. ??м киресенч?. Урта гасырларда урыс кен?зл?ре ярлык артыннан, нигезд?, Т?б?н Иделг? – Сарай ш???рен? й?рс?л?р д?, вакыт-вакыт аларны? юлы (ис?п-хисап бирерг?, фатиха алырга ?.б.) Крымга, Кырым ху?асына да илтк?л?г?н! Х?зер я?а Россияд? я?адан берг? яш?р к?нн?р ?итте. Халыкны ?тк?нне х?терл?? ??м кил?ч?кк? ?метл?н? ген? берл?штер? ала. Б?генге к?н ??м со?гы елларда к?з алдында булып узган вакыйгалар Кара ди?гез ярымутравы бел?н Урта Идел буе арасында ?р-я?а к?перл?р салу бурычын куя. ?ле ген? Крымда Россияне? ислам дини оешмалары в?килл?ре очрашты. Биред? ?т?че чарага 350 м?х?лл?, 42 крымтатар с?яси, и?тимагый берлек в?килл?ре, м?гъриф?т ??м м?д?ният ?лк?се белгечл?ре, ??м?гать эшлеклел?ре килг?н иде. Конференцияд? Россияне? ?йд?п баручы дини оешмалар в?килл?ре Крым м?селманнары ?мм?тене? берд?млеген ныгыту буенча фикер алышты, динне с?яси максатларда куллану к?ренешл?рен? б?я бирде. Б?ген д?ньяда к?п кен? каршылыклы процесслар бара, ?мма Россия м?селманнары ??р очракта кат-кат уйлап эш ит?, тынычлыкка, берд?млекк? ?нди.
Крымны? кушылуы ?чен Россияг? каршы бар д?нья. ? т?п с?б?бе - Россия б?йсезлеге ?чен д?нья к?л?менд? к?р?ш?е, ? К?нбатыш бар д?ньяда ?з т?ртибен урнаштырырга, Россияне юл кырыенда калдырырга тели. ?мма Россия Крымга, ?зене? тарихи ?иренд? НАТОны? х?рби частьл?рен урнаштыррыга юл куймады. Россия ?зене? б?ек д??л?т ихтыя?ларын  К?нчышта да у?ышлы саклый. Белг?небезч?, Россияне? армиясе ??м флоты – чын дуслары. Россияне? иксез-чиксез ?ир-л?ренд? к?пмилл?тле дус халкы бар. Ул аларны? телен, м?д?ниятын, динен саклый, яклый. Без берг? булганда  - без к?чле.

Наил? Насырова