25нче августта Мордовияд? беренче тапкыр м?д?ният Елы кысаларында хатын-кыз милли киемн?ре Региональ конкурсы Саранск ш???ренд?ге Мордовия милли драма театры бинасында ?тте. Б?йгене Мордовия милли с?яс?т буенча министрлык грантын яулаган “Ускудар” Мордовия м?селманнары Региональ Диния Наз?р?те оештырды. Оештыручылар с?л?тле дизайнерларга и?ади фантазиял?рен ?ч ю?лешт? – тарихи д?вер, б?генге ??м кил?ч?к киемн?ре к?рс?терг? чакырган идел?р. ?йтеп кит?рг? кир?к, конкурста катнашырга т?рле милл?т стилистлары уйлап чыгарган ??м текк?н р?ссам-модельерлар килг?н. Унике дизайнерны? илле матур кием дефилесын к?рдек, ? Наил? Касим кызы ?и?аншина (Россия ??м Татарстан м?слим?л?р берлеге р?исе) ?ит?кчелегенд?ге ?юри б?ял?дел?р. Шулай ук жюри ?гъзалары буларак Мордовияд? яш?г?н рус, мукшы, ?рз?, татар, еврей, ?рм?н, украинлы, ?зб?к милл?т в?киле катнашты.
«Милли кием - 2014» б?йгесене? т?п максаты булып халыкта милл?тл?рне? м?д?ни тради-циял?рен? кызыксыну уяту тора. ? моны ис? милли мода ?лк?сен? яшь к?чл?рне, с?л?тле ??м оста дизайнерларны ??леп ит? бел?н ген? тормышка ашырырга м?мкин. Шу?а к?р? конкурс ?зен? к?р? бер аралашу, т??риб? уртаклашу, я?а гына терн?кл?неп кил?че яшь модельерларга ?рн?к к?рс?т? м?йданы ролен д? ?ти.
Дуслык ??м милли м?д?ният б?йр?ме дизайнерлар эшл?ре буенча демонстрация бел?н башланып китте. Берсенн?н-берсе матур милли костюмнар б?йгесене? ачылыш тантанасында конкурсантларны котлап “Ускудар” Мордовия м?селманнары Региональ Диния Наз?р?те м?фтие З?ки хазр?т Айзатуллин, Мордовия милли с?яс?т министры Анатолий Михайлович Чушкин исеменн?н Альберт Борисович Сявкаев, Россия ??м Татарстан м?слим?л?р берлеге р?исе Наил? Касим кызы ?и?аншина, Л?мбер? районы ?ит?кчесе Ш?мил Фатых улы Давыдов котлау с?зл?рен юлладылар.
Татар халкы да, башка милл?тл?р кебек ?к, элек-элект?н ?зене? киемн?ре бел?н аерыла. Аларда халыкны? рухи байлыгы, милли ?зенч?лекл?ре чагыла. Билгеле, гасырлар ?т? бел?н, татар халкыны? киен? р?веше зур ?зг?решл?р кичерде. Б?генге к?н модасы ?зл?рене? тамырларын ист? тотып, милли м?д?ниятебезне? ?с?ен д?вам ит?л?р ??м, традицион костюм элементларын кулланып, киемн?р д? тег?л?р ик?н. Б?генге к?нд? безг? м?гъл?м традицион-гад?ти ?с киемн?ре — эчке ??м тышкы киемн?р, баш ??м аяк киемн?ре, хатын-кызларны? биз?н? ?йберл?ре. Элек-элект?н бирле бер комплекска керг?н кием т?рл?ре, формалары ??м колориты буенча ?зара ярак-лашып, бер стильне т?шкил итк?нн?р. Гад?ти ?с киеме шактый тотрыклы булып, аны? я?аруы, ?сеше халыкны? ?з гореф-гад?тл?рен? ??м к?нк?решен? яраклашу т?сенд? барган. Шу?а к?р? кием, гад?тт?, кешене? тышкы кыяф?тен? милли т?с бирг?н. Киемен? карап аны? кайсы халык яки нинди этник группа в?киле ик?нен белерг? м?мкин булган. К?нд?лек ??м б?йр?м киеме, бай ??м ярлы кешене? киеме д? бары тик тукымалары, биз?н? ?йберл?рене? сыйфаты бел?н ген? аерылган. Милли кием ??р халыкны? аермасы булып тора. Наил? ?и?аншина милли киемн?ребезне ?йр?неп, индивидуаль элементларын к?нд?лек киемн?ребезг? к?череп тегелг?нн?рен киеп й?р? тормышыбызны ямьл?ндер?; м?д?ниятыбызны саклап кил?ч?к буынга ?иткерерг? ярд?м ит?, ди.
Белг?небезч?, ?леге б?йге талантлы дизайнерларны бер-л?штер?, милли кием стилен, татар костюмын популярлаштыру, х?зерге ??мгыятьт? милли киемг? мода тенденциял?рен ачыклау ??м аны к?рс?т? максатыннан уздырыла. Ул яшь модельерлар ?чен и?ат м?мкинлекл?рен к?рс?терг? м?мкинлек бир?. Югарыдагы максатларны тормышка ашырып б?йгене? беренче этабы – борынгы кием номинациясе бел?н башланып китте. Биред? Мкртчан Ирина Маисовна, Гуськова Элла Николаевна, Гущина Надежда Павловна, Вождаева Ирина Александровна, Демяшкина Юлия Андреевна, Лушенкова Елена Вячеславовна, Синюхова Людмила Васильевна, Дурматова Сивара Худайкулиевна, Демяшкина Юлия Андреевна, Лисова Людмила Евгеньевна модельерларыны? рус, мукшы, ?рз?, татар, еврей, ?рм?н, украинлы, ?зб?к милл?тл?рене? борынгы киемн?ре к?рс?телде.
Яшь татар кызларыбыз арасында мен? диг?н модельерлар бар ик?н. Алар дизайнер-тег? эшен? д? оста, креатив фикерл?? с?л?тен? д? ия. Б?йгед? татар милл?тле дизайнерларыбыз “Йокы” коллекциясе бел?н Измайлова Равил? Р?шит кызы, «Эн?е» бел?н Бикмаева На?ия З?ки кызы, «Нурия», «Азалия», «Королина» бел?н Кадеева Л?йл? Ф?рит кызы, «Хис ??м ут», «Кояш батышы», «?тк?нне? чагылышы» Абдюшкина Римма Иса кызы б?генге ??м кил?ч?к хатын-кыз костюмнарын т?гъдим иттел?р.
Номинациял?р арасында матур ??м мо?лы тавышы бел?н колакларны Г?з?л Казакова ирк?л?де, «Яратам сине? ?рм?н к?зл?ре?не» диг?н шигырен югары с?нгатьлелек бел?н башкардылар, ? татар биюен тамашачыларга Л?мбер? остакайлары б?л?к иттел?р. Модельл?рне Саранск ш???ре №4 с?нгать м?кт?бе укучылары тантаналы р?вешт? (дефилировать) к?рс?ттел?р.
Ни?аять, б?йге т?мам. I урын яулаучы Гуськова Элла Николаевна «Древние времена» диг?н мордва костюмы коллекциясе авторына, Измайлова Равил? Р?шит кызы «Йокы» диг?н б?генге татар хатын-кыз киеме ?ыелмасы дизайнерына ??м Лушенкова Елена Вячеславовна «Элана» диг?н кил?ч?к буын киемн?ре коллекциясе модельерына дипломнар ??м алтын бел?зекл?р тапшырылды. Чарада катнашучыларны? берсе д? б?л?ксез калмады: барчасына «Ускудар» м?чете логотибы бел?н блокнот ??м ручкалар, с?л?тле дизайнерларга и?ади фантазиял?ре ?чен ?т?кл?? такталары тапшырылды. Тамашачылар симпатиясе призы «Чаровница» коллекциясе ?чен Гущина Надежда Павловнага тапшырылды, ? ?зене? коллекциясенд?ге хатын-кыз костюмында милли традициял?рне кулланган ??м саклаган Абдюшкина Римма Иса кызына аерым приз бирелде. Тагы б?йгене? р?ссам-модельеры Илларионова Татьяна Михайловна, оештыруда актив эш алып барган Л?мбер? районы м?д?ни ?з?к директоры Альфия Асым кызы Максимова б?л?кл?ндел?р. Конкурсны “Ускудар” Мордовия м?селманнары Региональ Диния Наз?р?те хезм?тк?ре Алсу Мякушева алып барды.
Бу матур шоу-конкурс традицияг? ?йл?нер дип ышаныч белдерде З?ки хазр?т Айзатуллин тантаналы ябылу ?лешенд?.

Наил? Насырова